Zmiana formy opodatkowania – kiedy i jak to zrobić?

W polskim systemie podatkowym istnieją cztery formy opodatkowania dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Każdy przedsiębiorca w momencie założenia firmy musi zdecydować, którą będzie stosował. W 2022 roku, w związku z wejściem w życie Polskiego Ładu, dla wielu przedsiębiorców obecna forma opodatkowania może przestać być opłacalna. Czy można ją zmienić i na jakich warunkach?

Czy każdy podatnik może zmienić formę opodatkowania?

Zgodnie z przepisami ustawy o PIT, co do zasady, każdy przedsiębiorca może zmienić formę opodatkowania swojej firmy.

Jeśli chce to zrobić już po założeniu działalności gospodarczej musi jednak spełnić określone warunki, w tym dostosować się do nieprzekraczalnych terminów wskazanych w ustawie o PIT. Należy też wziąć pod uwagę branżę, w jakiej działa firma. Niektóre działalności są wykluczone np. z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Jaką formę opodatkowania można wybrać?

Polski przedsiębiorca ma do wyboru cztery podstawowe formy opodatkowania swojej działalności gospodarczej.

Skala podatkowa czyli zasady ogólne

To najczęściej stosowana forma opodatkowania dochodów z działalności, a także dochodów uzyskiwanych w ramach stosunku pracy, umów cywilnoprawnych lub świadczeń uzyskiwanych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (zasiłki, renty czy emerytury).

Skalę podatkową może wybrać każdy przedsiębiorca, niezależnie od tego, w jakiej branży działa. Jego dochód jest opodatkowany według dwustopniowej skali – 17% w przypadku dochodów poniżej 120 000 złotych i 32% w przypadku dochodów powyżej 120 000 złotych.

Skala podatkowa ma dużo zalet. Daje prawo do:

• skorzystania z ulg podatkowych,
• wspólnego rozliczenia z małżonkiem,
• rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko,
• pomniejszenia osiągniętych przychodów o poniesione koszty ich uzyskania,
• rozliczenia wszystkich przychodów opodatkowanych skalą podatkową na jednym zeznaniu rocznym.

Wybierając tę formę opodatkowania przedsiębiorca jest zobowiązany do prowadzenia Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów.

Podatek liniowy

Niezależnie od wysokości dochodu stawka podatku liniowego jest stała i wynosi 19%. Jeśli podatnik nie osiągnie żadnego przychodu, nie będzie musiał płacić podatku.

Podatnicy rozliczający się podatkiem liniowym nie mogą jednak korzystać z większości ulg podatkowych, nie mogą rozliczać się z małżonkiem, brak też jest kwoty wolnej od podatku.

Podobnie jak w przypadku skali podatkowej wybierając podatek liniowy przedsiębiorca jest zobowiązany do prowadzenia Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Podatek w przypadku ryczałtu liczony jest nie od dochodu, ale od przychodu. Z tej formy opodatkowania mogą skorzystać tylko przedsiębiorcy, których przychody nie przekroczyły w roku podatkowym 2 000 000 euro (w 2022 roku jest to 9 188 200 zł). Dotyczy to zarówno jednoosobowych firm, jak i spółek.

W ryczałcie są do wyboru różne stawki opodatkowania – 2%, 3%, 5,5%, 8,5%, 10%, 12%, 12,5%, 14%, 15% oraz 17%. Stawka ryczałtu, którą przedsiębiorca powinien stosować, zależy od rodzaju świadczonych przez niego usług oraz przyporządkowania ich do właściwej pozycji PKWiU.

Z ryczałtu nie mogą korzystać przedsiębiorcy, którzy osiągają w całości bądź części przychody z:

• prowadzenia apteki,
• działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych,
• działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych,
• wytwarzania wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym (z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii).

Przedsiębiorca rozliczający się ryczałtem nie może pomniejszyć osiąganych przychodów o poniesione koszty podatkowe. Musi też prowadzić m.in. wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Karta podatkowa

Karta podatkowa przeznaczona jest dla najmniejszych podatników, którzy prowadzą działalność w ściśle określonym zakresie działalności usługowej lub wytwórczo-usługowej. Wysokość podatku jest określona na podstawie rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej, liczby zatrudnionych pracowników i liczby mieszkańców miejscowości, w której jest prowadzona działalność gospodarcza.

WAŻNE. Od 1 stycznia 2022 roku podatnicy tracą już prawo do złożenia wniosku o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej. Mogą z niej korzystać jedynie podatnicy, którzy zdecydowali się na tę formę opodatkowania do końca grudnia 2021 roku i będą chcieli nadal ją kontynuować.

Do kiedy możliwa jest zmiana formy opodatkowania?

Gdy przedsiębiorca zdecyduje się zmienić formę opodatkowania swojej firmy musi to zrobić w określonym terminie.

Jeśli wybierze podatek liniowy lub ryczałt ewidencjonowany ma czas do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód w roku podatkowym.

Oznacza to, że jeżeli przedsiębiorca pierwszy przychód w roku podatkowym osiągnął w styczniu, czas na zmianę formy opodatkowania ma wyłącznie do 20 lutego. Jeżeli pierwszy przychód osiągnie w kwietniu – ma czas do 20 maja itd. Wyjątkiem jest grudzień. Jeśli pierwszy przychód zostanie osiągnięty w tym miesiącu, zmiana opodatkowania może zostać dokonana tylko do końca roku podatkowego.

Przedsiębiorca, który do tej pory był opodatkowany kartą podatkową i chce ją zmienić na inną formę podatku ma czas tylko do 20 stycznia.

Przekroczenie wyżej wymienionych terminów lub niezłożenie oświadczenia o chęci zastosowania nowej formy opodatkowania w 2022 roku spowoduje, że przedsiębiorca przez cały rok 2022 będzie zobligowany do rozliczania się na dotychczasowych zasadach.

Dodajmy jeszcze, że podatnik rozpoczynający działalność w trakcie roku wybiera formę opodatkowania do dnia złożenia wniosku o wpis do CEIDG. Jeśli spóźni się z tym wyborem, będzie rozliczał się na zasadach ogólnych według skali podatkowej.

Czy można zmienić formę opodatkowania w trakcie roku podatkowego?

Podatnik jest zobowiązany do stosowania wybranej formy opodatkowania przez cały rok podatkowy. Co do zasady nie może jej w trakcie roku zmienić. Tylko w niektórych szczególnych przypadkach jest to możliwe.

Jeśli w ciągu roku podatnik w sposób trwały zlikwiduje swoją pozarolniczą działalność gospodarczą ze wszystkimi tego konsekwencjami – zawiadomi o tym naczelnika urzędu skarbowego, dokona wykreślenia z ewidencji działalności gospodarczej, sporządzi spis pozostałych na dzień likwidacji towarów handlowych, materiałów itp. – a następnie w tym samym roku podatkowym ponownie rozpocznie po uzyskaniu wpisu do ewidencji prowadzenie działalności gospodarczej, może wybrać inną formę opodatkowania niż w poprzednio prowadzonej działalności gospodarczej.

Jak dokonać zgłoszenia zmiany formy opodatkowania?

Zmianę formy opodatkowania należy zgłosić poprzez pisemne oświadczenie do naczelnika właściwego ze względu na miejsce zamieszkania podatnika urzędu skarbowego lub internetowo poprzez zmianę w formularzu CEIDG-1. W przypadku spółek cywilnych, jawnych i komandytowych adresatem są urzędy właściwe ze względu na miejsce zamieszkania każdego ze wspólników.

Przypomnijmy, że od 13 grudnia 2021 roku w związku ze zmianami wprowadzonymi przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii zmienia się sposób obsługi przedsiębiorców w CEIDG. Konto użytkownika na www.ceidg.gov.pl przestało istnieć, a zastąpiło je Konto Przedsiębiorcy na stronie www.biznes.gov.pl. Teraz tam dostępne są dla przedsiębiorcy usługi takie jak założenie jednoosobowej działalności gospodarczej oraz zmiany danych, zawieszenia, wznowienia i zamknięcia jednoosobowej działalności gospodarczej.

2022-01-13

Usługi księgowe
BRGS Biuro Rachunkowe Grzegorz Sasin
Warszawa (Praga)