Zmiany w prawie pracy – nowe uprawnienia pracowników
25 kwietnia 2023
Świadectwo pracy – zmiany w 2023 roku
14 czerwca 2023
Pracownikom, którzy honorowo oddają krew przysługuje wiele przywilejów. Są to m.in. dni wolne od pracy oraz ulga podatkowa, którą mogą rozliczyć w PIT. W 2023 roku niektóre przepisy uległy zmianie.
Ile dni wolnych przysługuje teraz osobie oddającej krew? Czy za te dni należy jej się wynagrodzenie? W jaki sposób stosować ulgę dla krwiodawców? Poznaj odpowiedzi na te pytania.
Ile dni wolnych od pracy za oddanie krwi?
W ostatnich latach przepisy dotyczące dni wolnych od pracy za oddanie krwi zmieniały się.
Przed pandemią koronawirusa
Przed wystąpieniem epidemii COVID w Polsce krwiodawcy mieli prawo do jednego dnia wolnego od pracy. Był to dzień, w którym oddawali krew.
W czasie pandemii koronawirusa
W czasie pandemii tzw. specustawa covidowa z 21 stycznia 2021 roku wprowadziła dodatkowe uprawnienia dla osób oddających krew i osocze w czasie epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego. Krwiodawcy zyskali dwa dni wolnego od pracy: w dniu oddania krwi lub osocza oraz w dniu następnym.
Nowelizacja przepisów w 2023 roku
Powyższy przepis miał obowiązywać tylko do końca stanu epidemii albo stanu zagrożenia epidemicznego, ale postanowiono zostawić go na stałe. 30 marca 2023 roku Prezydent podpisał ustawę z 9 marca 2023 roku o Krajowej Sieci Onkologicznej.
Zgodnie z nowymi przepisami krwiodawcy przysługuje „zwolnienie od pracy oraz zwolnienie od wykonywania czynności służbowych w dniu, w którym oddaje krew, oraz w dniu następnym, a także na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi”.
Warto podkreślić, że pod pojęciem „następny dzień” należy rozumieć następny dzień kalendarzowy, nie następny dzień roboczy. Jeśli pracownik odda krew w piątek, to nie przysługuje mu wolne w poniedziałek, tylko w sobotę, która jest kolejnym dniem po dniu oddania krwi.
2 dni wolne od pracy za oddanie krwi nie są wliczane do urlopu.
Nowe przepisy weszły w życie 20 kwietnia 2023 roku.
Jak udokumentować zwolnienie od pracy pracownika oddającego krew?
Nieobecność w pracy z powodu oddania krwi powinna zostać udokumentowana. Dowodem potwierdzającym oddanie przez daną osobę krwi jest zaświadczenie wydane przez placówkę publicznej służby krwi – Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, Wojskowe Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa MON lub Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa MSWiA.
Zaświadczenie to pracownik powinien przekazać pracodawcy. Jest to dla pracodawcy podstawa, by nieobecność pracownika w pracy była usprawiedliwiona.
Obowiązek poinformowania pracodawcy
Pracownik ma obowiązek poinformować swojego pracodawcę, że nie stawi się w pracy w każdym przypadku, gdy ta nieobecność jest mu z góry wiadoma i możliwa do przewidzenia. Zamiar oddania w danym dniu krwi jest taką przesłanką, dlatego należy o tym powiadomić pracodawcę z odpowiednim wyprzedzeniem.
Jeżeli w miejscu pracy nie określono konkretnej formy przekazywania takiej informacji pracownik może to zrobić osobiście, przez inną osobę, telefonicznie, za pośrednictwem innego środka łączności lub drogą pocztową.
Czy pracodawca może w takiej sytuacji odmówić udzielenia pracownikowi zwolnienia od pracy?
Tak, ale tylko wtedy, gdy będzie się to wiązało z zagrożeniem życia lub zdrowia pozostałych zatrudnionych osób. Pracodawca może wtedy zobowiązać pracownika do stawienia się do pracy w celu zapewnienia pracownikom bezpiecznych warunków pracy. Jeśli pracownik mimo to nie stawi się do pracy może to być potraktowane jako naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych.
Czy dni wolne za oddanie krwi są płatne?
Za usprawiedliwiony czas nieobecności w pracy z powodu oddania krwi pracownik ma prawo do wynagrodzenia. Jego wysokość ustala się w taki sam sposób, jak przy ustalaniu wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy. Z tą tylko różnicą, że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypada dzień oddawania krwi.
Co w przypadku, gdy oddanie krwi nie dojdzie do skutku?
Zdarzają się sytuacje, gdy po przebadaniu okazuje się, że stan zdrowia pracownika nie pozwala na oddanie krwi. Otrzymuje on wtedy zaświadczenie potwierdzające czas spędzony w stacji krwiodawstwa. Zaświadczenie to jest podstawą do usprawiedliwienia nieobecności pracownika w pracy. Obejmuje ono wyłącznie czas niezbędny do wykonania badania. Pracownik nie ma też prawa do drugiego dnia wolnego.
Ulga podatkowa dla krwiodawców
Oddanie krwi jest traktowane w przepisach podatkowych jako darowizna na cele pożytku publicznego, co oznacza, że może zostać rozliczone w rocznym zeznaniu PIT.
Kto ma prawo do ulgi podatkowej dla krwiodawców?
Prawo do uwzględnienia ulgi dla krwiodawców mają pracownicy, a także przedsiębiorcy, którzy rozliczają się na zasadach ogólnych i na ryczałcie. Ulga nie dotyczy przedsiębiorców rozliczających się z wykorzystaniem podatku liniowego oraz karty podatkowej.
Warunkiem skorzystania z ulgi jest, by krew lub jej składniki były oddane nieodpłatnie, w jednostce organizacyjnej publicznej służby krwi, czyli regionalnym lub wojskowym centrum krwiodawstwa i krwiolecznictwa. Rekompensata finansowa ze strony jednostki krwiodawstwa eliminuje prawo do ulgi. Co warto podkreślić, jako płatność za krew nie jest traktowana np. czekolada, którą krwiodawcy często otrzymują po oddaniu krwi. To tylko ekwiwalent energetyczny, który ma służyć odżywieniu organizmu i stanowić pomoc w jego powrocie do normalnego funkcjonowania.
Wysokość ulgi dla krwiodawców
Wysokość ulgi dla krwiodawców zależy od ilości honorowo oddanej krwi oraz składników krwi.
Za jeden litr krwi przysługuje rekompensata w wysokości 130 zł.
Za 1 mililitr krwi pobranej do celów diagnostycznych od dawców krwinek wzorcowych –1 zł.
Gdy krwiodawca został poddany zabiegowi uodpornienia lub innym zabiegom poprzedzającym pobranie krwi lub jej składników w celu uzyskania surowic diagnostycznych lub osocza przysługuje mu rekompensata w wysokości:
– za 1 litr krwi z wytworzonymi przeciwciałami w wyniku zabiegu uodpornienia – 200 zł,
– za 1 litr osocza pobranego od dawcy poddanego zabiegowi uodpornienia lub innym zabiegom – 350 zł,
– za zabieg uodpornienia dawcy: pierwszy – 50 zł, każdy kolejny – 25 zł,
– za 1 mililitr krwi pobranej do uodpornienia – 1 zł,
– za składniki krwi pobierane metodą aferezy – 130 zł (za cały zabieg).
Ulga dla krwiodawców – niezbędne formalności
Aby rozliczyć ulgę dla krwiodawców niezbędne jest posiadanie zaświadczenia ze stacji krwiodawstwa. W dokumencie tym zawarta jest informacja, ile krwi i o jakim składzie dana osoba oddała. Zaświadczenia tego nie trzeba załączać do samego zeznania podatkowego, ale należy je przechowywać przez 5 kolejnych lat. Urząd skarbowy może w tym czasie sprawdzić potwierdzenie prawa do ulgi.
Darowiznę na cele krwiodawstwa można odliczyć:
– od przychodu w zeznaniu rocznym PIT-28 – przy opodatkowaniu ryczałtem ewidencjonowanym
lub
– od dochodu w zeznaniu rocznym PIT-36 lub PIT-37– przy opodatkowaniu na ogólnych zasadach.
Wypełniając PIT do deklaracji należy dołączyć załącznik PIT/O, w którym wykazujemy kwotę przekazanej darowizny, kwotę możliwego odliczenia ulgi z tytułu oddania krwi oraz dane obdarowanego (nazwę oraz adres stacji krwiodawstwa).
Limit darowizny w odliczeniu krwi od podatku PIT
Ulga dla krwiodawców łączy się z innymi darowiznami na rzecz organizacji pożytku publicznego oraz na cele kultu religijnego. Razem darowizny te nie mogą przekroczyć 6% dochodu podatnika (przychodu w przypadku ryczałtowców) wykazanego w zeznaniu podatkowym.
2023-05-19
Usługi księgowe
BRGS Biuro Rachunkowe Grzegorz Sasin
Warszawa (Praga)