CIT – kogo dotyczy i jakie są stawki podatku w 2019 roku

W polskim systemie podatkowym obowiązuje kilka rodzajów podatków – są podatki dochodowe od osób fizycznych, rozliczane za pomocą formularza PIT, są podatki od towarów i usług, czyli VAT, jest też podatek dochodowy od osób prawnych, czyli CIT. W 2019 roku pojawiło się kilka ważnych zmian dotyczących tego ostatniego podatku. Dotychczasowa obniżona stawka 15% została zastąpiona stawką w wysokości 9%, pojawiły się też nowe ograniczenia w jej stosowaniu. O szczegółach piszemy poniżej.

Kto płaci podatek CIT?

Podatek CIT (ang. Corporate Income Tax) jest podatkiem dochodowym od osób prawnych, nie od osób fizycznych. Przedsiębiorca, który prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą nie podlega temu opodatkowaniu, ponieważ pozostaje on osobą fizyczną. Przepisy o podatku dochodowym od osób prawnych szczegółowo określają, którzy podatnicy zobowiązani są do płacenia podatku CIT. Są to:

– osoby prawne, czyli spółki prawa handlowego, banki, fundacje, stowarzyszenia czy spółdzielnie;
– jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek osobowych, czyli np. spółki komandytowo-akcyjne mające siedzibę lub zarząd na terytorium Polski;
– spółki niemające osobowości prawnej w myśl polskich przepisów, mające siedzibę lub zarząd w innym państwie, jeżeli tam, gdzie działają, tę osobowość prawną im przyznano i podlegają w tym państwie opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania;
– podatkowe grupy kapitałowe, czyli grupy składające się co najmniej z dwóch spółek prawa handlowego, mające osobowość prawną, które połączone są ze sobą interesami kapitałowymi.

Są też jednostki, które mają osobowość prawną, ale ustawodawca zwolnił je z obowiązku płacenia podatku CIT. Wśród nich są jednostki skarbu państwa, Narodowy Bank Polski, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, organizacje religijne, organizacje pożytku publicznego, spółki działające w specjalnych strefach ekonomicznych.

Rozliczeniu CIT podlegają co do zasady wszystkie uzyskiwane przez osobę prawną dochody, niezależnie od tego, z jakiego źródła one pochodzą. Mogą to być dochody z działalności, dywidendy, a nawet zyski pochodzące z odsetek karnych za nieterminowe płatności. Ustawa o CIT przewiduje tu jednak pewne zwolnienia. Dotyczą one:

– przychodów z gospodarki leśnej,
– przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem dochodów z działów specjalnych produkcji rolnej,
– przychodów przedsiębiorców żeglugowych, opodatkowanych na zasadach podatku tonażowego,
– przychodów przedsiębiorców okrętowych, opodatkowanych na zasadach wynikających z ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych;
– przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

Stawki podatku CIT w 2019 roku

Obecnie obowiązujące główne stawki podatku CIT to:

– 19% – stawka zasadnicza, podstawowa – obejmuje każdą jednostkę podlegającą podatkowi CIT,
– 9% – stawka obniżona, preferencyjna – ma zastosowanie wyłącznie do dochodów osiągniętych od 1 stycznia 2019 roku (do końca 2018 roku wynosiła ona 15%) i dotyczy wyłącznie tzw. „małych podatników” CIT oraz tych, którzy dopiero rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej.

Kim jest „mały podatnik” i kiedy może skorzystać ze stawki CIT 9%?

Z obniżonej stawki CIT 9% może skorzystać tzw. „mały podatnik”. Według przepisów ustawy o CIT „mały podatnik” to taki podatnik, u którego wartość przychodu ze sprzedaży brutto (wraz kwotą należnego podatku VAT) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej
w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1 200 000 euro.

Przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł. W roku 2019 status „małego podatnika” mają spółki, których przychody nie przekroczyły w 2018 roku kwoty 5 135 000 zł (obliczone na podstawie kursu średniego euro z 1.10.2018).

Aby „mały podatnik” mógł skorzystać ze stawki CIT 9% musi jednak spełnić dodatkowy wymóg. W bieżącym roku podatkowym jego przychód nie może przekraczać 1 200 000 euro netto. Wartość ta przeliczana jest według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł. W 2019 roku przychody nie mogą więc przekroczyć kwoty 5 162 000 zł (obliczone na podstawie kursu średniego euro z 2.01.2019).

Nowe spółki a CIT 9%

Spółki nowo założone mają również prawo skorzystać w pierwszym roku swojej działalności ze stawki 9% CIT. Jedynym warunkiem dla stosowania takiej stawki jest nieprzekroczenie w danym roku podatkowym progu przychodu równego kwocie 1 200 000 euro netto. W kolejnych latach ich stawka CIT będzie już uzależniona od tego, czy spółka będzie posiadała status „małego podatnika”, czy nie.

Ograniczenia w stosowaniu stawki CIT 9%

Nie każdy „mały podatnik” lub podatnik rozpoczynający działalność, który spełnia wyżej wymienione warunki, może skorzystać z preferencyjnej stawki CIT 9%. Przepisy wprowadzają tu dodatkowe ograniczenia.

Po pierwsze – stawki CIT 9% nie może stosować m.in.:

– podatnik, który został utworzony w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału podatników, z wyjątkiem przekształcenia spółki w inną spółkę;
– podatnik, który został utworzony w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą lub spółki niebędącej osobą prawną,
– podatnik, który jest podatkową grupą kapitałową.

Ograniczenie w stosowaniu preferencyjnej stawki CIT 9% dotyczy roku podatkowego, w którym podatnicy ci rozpoczęli działalność oraz roku podatkowego bezpośrednio po nim następującego. Dopiero od trzeciego roku podatkowego, pod warunkiem, że będą spełniać kryterium „małego podatnika”, będą mogli z niej skorzystać.

Po drugie – obniżona stawka podatku CIT dotyczy wyłącznie przychodów z działalności operacyjnej. Z opodatkowania stawką CIT 9% wyłączone zostały zyski kapitałowe, czyli m.in. przychody z dywidendy, umorzenia udziałów (akcji), aportu wniesionego do spółki, wystąpienia wspólnika lub zmniejszenia jego udziału kapitałowego, a także przychody uzyskane w następstwie przekształcenia, połączenia lub podziału. Do przychodów z zysków kapitałowych zastosowanie ma wyłącznie stawka 19%.

Warto tu dodatkowo podkreślić, że pomimo tego, że przychody z zysków kapitałowych są wyłączone z preferencyjnej stawki podatku, to jednak są brane pod uwagę zarówno przy ustalaniu limitu 1 200 000 euro w roku bieżącym, jak też przy ustalaniu statusu „małego podatnika” na podstawie przychodów z poprzedniego roku podatkowego.

Jak oblicza się podatek CIT i kiedy składa się rozliczenie?

Podatek CIT płacony jest od dochodów bez względu na ich źródło – tzn. że od przychodu odejmuje się koszty jego uzyskania (m.in. darowizny na pożytek publiczny, na kult religijny, wydatki na badania i rozwój). Tak otrzymana kwota podlega opodatkowaniu. Jeśli wystąpiła strata, podatnik może obniżać dochód o wysokość tej straty przez 5 kolejnych lat. Jednak wysokość obniżki nie może być większa niż połowa straty.

Zaliczki na podatek CIT składa się miesięcznie – do 20 dnia kolejnego miesiąca lub kwartalnie – do 20 dnia miesiąca następującego po zakończeniu kwartału. Zeznanie roczne należy złożyć do 3 miesięcy po zakończeniu roku podatkowego.

Warto dodać, że rokiem podatkowym w podatku dochodowym od osób prawnych może być, ale nie musi, rok kalendarzowy. Statut spółki lub inne odpowiednie dokumenty mogą stanowić inaczej. Wówczas rok podatkowy to będzie 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych, gdzie styczeń nie będzie pierwszym, a grudzień ostatnim miesiącem.

Usługi księgowe
BRGS Biuro Rachunkowe Grzegorz Sasin
Warszawa (Praga)