Danina solidarnościowa – kto ją zapłaci i ile będzie wynosić?

W 2019 roku w przepisach „Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych” pojawił się nowy podatek – danina solidarnościowa, nazywana też „podatkiem solidarnościowym” lub „podatkiem od najbogatszych”.

Danina solidarnościowa dotyczy osób fizycznych, których dochody w roku podatkowym przekroczą 1 mln zł. Kwota daniny będzie równa 4% od nadwyżki ponad tą sumę. Środki pozyskane z nowego podatku przeznaczone zostaną na zasilenie Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych.

Poniżej wyjaśniamy, jakie dochody będą uwzględniane przy obliczaniu daniny solidarnościowej, jak obliczyć jej kwotę oraz kiedy i jak ją zapłacić.

Jakie dochody są objęte daniną solidarnościową?

Dochody objęte daniną solidarnościową obejmują szerszą grupę dochodów niż te, które objęte są podatkiem 18% (I próg) i 32% (II próg).

Opodatkowaniu daniną solidarnościową podlegają:

– dochody krajowe z pracy, emerytur, rent, umów zlecenia (w tym kontraktu menedżerskiego), umów o dzieło, praw majątkowych – opodatkowane według skali podatkowej i rozliczane w zeznaniu PIT-37
– dochody krajowe i zagraniczne z działalności gospodarczej, najmu, pracy, emerytur, rent, umów zlecenia, umów o dzieło, praw majątkowych – opodatkowane według skali podatkowej i rozliczane w zeznaniu PIT-36
– dochody z działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej – opodatkowane tzw. podatkiem liniowym 19% i rozliczane w zeznaniu PIT-36L
– dochody z zysków kapitałowych, tzn. z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, pochodnych instrumentów finansowych, udziałów i akcji oraz z tytułu objęcia udziałów i akcji za aport – opodatkowane jednolitą 19% stawką i rozliczane w zeznaniu PIT-38
– dochody z emerytur i rent – opodatkowane według skali podatkowej i rozliczane przez organy rentowe, np. ZUS, w zeznaniu PIT-40A (uwzględnia się je w obliczaniu daniny solidarnościowej, jeżeli nie podlegają wykazaniu w PIT-37 albo PIT-36)
– dochody z zagranicznej jednostki kontrolowanej – opodatkowane według stawki 19% i rozliczane w zeznaniu PIT-CFC.

Niektóre źródła dochodów zostały wyłączone z opodatkowania daniną solidarnościową. Są to dochody z dywidend, z odsetek od środków zgromadzonych na rachunku bankowym, z odsetek i dyskonta od papierów wartościowych, z odpłatnego zbycia nieruchomości oraz dochody zwolnione z podatku na podstawie międzynarodowych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Daniną solidarnościową nie będą też objęte dochody opodatkowane w formach zryczałtowanych, np. kartą podatkową lub podatkiem ryczałtowym od przychodów ewidencjonowanych. Dodatkowy podatek nie będzie płacony również w przypadku prowadzenia przedsiębiorstwa m.in. w ramach spółek z ograniczoną odpowiedzialnością bądź spółek akcyjnych.

Jak obliczyć daninę solidarnościową?

Aby ustalić, czy podatnik jest zobowiązany do zapłaty daniny solidarnościowej i w jakiej wysokości będzie ją płacił trzeba najpierw zsumować wszystkie wyżej wymienione dochody wykazane w jego zeznaniach podatkowych. Następnie od uzyskanej wartości odjąć kwotę opłaconych w danym roku podatkowym składek ZUS, tak, jak w przypadku standardowych rozliczeń podatkowych. Jeżeli końcowa kwota przekracza 1 mln zł, trzeba będzie opłacić daninę w wysokości 4% od nadwyżki.

Pokażmy to na przykładzie. Jeśli suma dochodów podatnika po odjęciu składek na ubezpieczenia społeczne wyniesie np. 1 200 000 zł, nadwyżka będzie równa 200 000 zł, a 4% od tej kwoty – 8 000 zł.

Warto dodać, że w przypadku małżonków, którzy wspólnie opodatkowują swoje dochody w zeznaniu PIT-36 albo PIT-37, przy obliczeniu daniny solidarnościowej każdy z nich uwzględnia wyłącznie swoje dochody, nie łączy ich z dochodami współmałżonka, ani nie dzieli na pół.

Jak, kiedy i gdzie opłacać daninę solidarnościową?

Danina solidarnościowa nie jest objęta obowiązkiem odprowadzania zaliczek do urzędu skarbowego w trakcie roku, dlatego też podatnicy zobowiązani do jej zapłaty będą musieli ją rozliczać samodzielnie do 30 kwietnia danego roku kalendarzowego, tj. wraz ze złożeniem rocznej deklaracji PIT.

Podatnik będzie składał deklarację o wysokości daniny solidarnościowej do Urzędu Skarbowego, w którym rozlicza podatek dochodowy, czyli do urzędu właściwego ze względu na miejsce jego zamieszkania. Deklaracja będzie składana papierowo lub w wersji elektronicznej, na specjalnie przygotowanych formularzach, odrębnych od tych, dotyczących podatku dochodowego. Do 30 kwietnia podatnik będzie musiał też daninę wpłacić na rachunek właściwego sobie urzędu skarbowego. Naczelnik US będzie przekazywał ją na rachunek bankowy Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych.

Jeżeli w złożonej deklaracji pojawi się błąd, podatnik będzie miał prawo do skorygowania go przez złożenie deklaracji korygującej.

Jeżeli podatnik nie wpłaci w obowiązującym terminie daniny solidarnościowej wykazanej w deklaracji lub wpłaci ją w niepełnej wysokości, naliczone zostaną odsetki za zwłokę, zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej. Będzie musiał też liczyć się z wystawieniem tytułu wykonawczego, zgodnie z przepisami o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Zmiana w przepisach wprowadzająca daninę solidarnościową obowiązuje od 1 stycznia 2019 roku. Oznacza to, że podatnicy pierwsze zeznanie podatkowe obejmujące daninę będą musieli złożyć do 30 kwietnia 2020 roku, przy rozliczaniu dochodów z 2019 roku.

Usługi księgowe
BRGS Biuro Rachunkowe Grzegorz Sasin
Warszawa (Praga)