Nowa matryca stawek VAT weszła w życie

1 lipca 2020 roku weszła w życie nowa matryca stawek VAT. Jej celem jest uproszczenie i ujednolicenie systemu stawek VAT, którymi objęte są towary i usługi.

Nowa matryca stawek VAT miała być stosowana od 1 kwietnia 2020 roku, jednak z powodu pandemii termin został przesunięty na 1 lipca 2020 roku.

Jakie zmiany wprowadza nowa matryca stawek VAT? Jakie są obowiązki przedsiębiorcy w kontekście tych zmian? Jak zmieniły się stawki VAT na popularne produkty?

Zmiana klasyfikacji towarów i usług na potrzeby VAT

Nowa matryca stawek VAT zmienia sposób identyfikowania towarów i usług na potrzeby podatku VAT.

W zakresie towarów Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU 2008) zostaje zastąpiona Nomenklaturą scaloną (CN).

Nomenklatura scalona – Combined Nomenclature (CN) to klasyfikacja celna. Porządkuje ona wszystkie towary na potrzeby handlu międzynarodowego, zarówno w ramach Unii Europejskiej jak i poza nią, głównie w imporcie/eksporcie. Nomenklaturę scaloną opracowała Światowa Organizacja Celna. Nadzór nad CN sprawuje Komisja Europejska, która co roku publikuje rozporządzenie wykonawcze z nową wersją. Dla 2020 roku obowiązuje Nomenklatura scalona wprowadzona rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2019/1776 z 9 października 2019 roku.

Towary w ramach Nomenklatury scalonej są sklasyfikowane wg działu, pozycji, podpozycji i kodu. Ponieważ działy CN nie pokrywają się z PKWiU w niektórych przypadkach stawki VAT ulegną zmianie.

Kody CN można przejrzeć na stronie celnej przeglądarki taryfowej. Od 1 lipca 2020 roku, aby ustalić prawidłową do zastosowania stawkę VAT, należy stosować właśnie te kody CN albo, w odniesieniu do obiektów budowlanych, Polską Klasyfikację Obiektów Budowlanych (PKOB).

W zakresie usług stosowana będzie Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług PKWiU w wersji z 2015 roku. Jej opis można znaleźć na stronie GUS.

Nowa matryca VAT w praktyce

Wprowadzenie nowej matrycy stawek VAT ma na celu zapewnienie przejrzystości i uproszczenie w stosowaniu przepisów. Dotychczasowy system stawek VAT oparty na PKWiU 2008 był rozbudowany i skomplikowany. Niektóre towary z tej samej grupy opodatkowane były dwiema, a nawet trzema stawkami podatku – 5%, 8% i 23%. Dotyczyło to np. produktów piekarniczych, owoców, przypraw, soków czy prasy.

Według nowej matrycy dana stawka obejmować ma, co do zasady, całą grupę towarową. Samych kategorii towarów i usług jest mniej niż dotychczas. Podatnicy VAT będą mogli więc w łatwiejszy sposób określić właściwe dla nich stawki.

Wprowadzenie nowej matrycy stawek VAT spowodowało, że niektóre produkty trafiły do grupy z niższą lub wyższą niż dotychczasowa stawką VAT.

Obniżone stawki podatku VAT objęły np.:

– owoce tropikalne i cytrusowe, niektóre orzechy, np. migdały, pistacje – z 8% do 5%,
– pieczywo o terminie przydatności do spożycia lub minimalnej trwałości przekraczającej 14 dni z 8% do 5%,
– wyroby ciastkarskie – z 8% lub 23% (w zależności od terminu przydatności do spożycia lub minimalnej trwałości) do 5%),
– zupy, buliony, żywność homogenizowana – w tym również dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego – z 8% do 5%,
– musztarda, niektóre przyprawy przetworzone, np. pieprz, gałka muszkatołowa, tymianek – z 23% do 8%,
– produkty dla niemowląt i dzieci, np. żywność przeznaczona dla niemowląt i małych dzieci, smoczki, pieluszki oraz foteliki samochodowe – z 8% do 5%,
– artykuły higieniczne (podpaski, tampony higieniczne, pieluchy) – z 8% do 5%.

Warto dodać, że już od 1 listopada 2019 roku obniżona została stawka VAT na e-booki i e-prasę, z 23% do 5% dla wydawnictw książkowych oraz czasopism regionalnych i lokalnych drukowanych, na dyskach, płytach itp. oraz 8% dla wydawnictw prasowych.

Podwyższone stawki podatku VAT objęły np.:

– niektóre przyprawy nieprzetworzone, np. kmin, kurkuma, gałka muszkatołowa – z 5% na 8% tak jak pozostałe przyprawy;
– soki z owoców i warzyw inne niż 100% – z 5% na 23% tak jak większość napojów;
– homary i ośmiornice oraz inne skorupiaki, mięczaki i bezkręgowce wodne, m.in. kraby, langusty, krewetki, ostrygi, małże, ślimaki oraz przetwory z nich, kawior oraz namiastki kawioru, jak również sprzedawane w różnego rodzaju placówkach gastronomicznych posiłki, których składnikiem są ww. produkty – z 5% na 23%;
– lód używany do celów spożywczych i innych celów chłodniczych – z 8% na 23%,
– czasopisma specjalistyczne, z wyjątkiem czasopism regionalnych i lokalnych drukowanych, na dyskach, płytach itp., dla których utrzymuje się stawkę 5% – z 5% do 8%,
– drewno opałowe – z 8% do 23%.

Nowa matryca VAT – obowiązki przedsiębiorcy

Po wprowadzeniu nowej matrycy stawek VAT obowiązkiem każdego przedsiębiorcy jest prawidłowe zakwalifikowanie swoich towarów i usług według numeru CN lub PKWiU 2015.

Jeśli podatnik posiada stary numer PKWiU 2008 nowy ustala korzystając z kluczy powiązań między starymi a nowymi klasyfikacjami udostępnionymi przez GUS.

Jeśli podatnik nie posiada starego numeru PKWiU 2008 nowy ustala korzystając z opisu klasyfikacji.

Po ustaleniu nowych numerów podatnik sprawdza, czy są one wymienione w załączniku nr 3 lub nr 10 do ustawy o VAT. Jeśli tak – stosuje na swoje towary stawkę 5% lub 8%. Jeżeli ich tam nie ma, stawkę 23 %. Jeżeli jego towary spełniają odpowiednie warunki istnieje możliwość objęcia ich zwolnioną stawką VAT albo 0 %.

Ustaliwszy stawkę podatku VAT przedsiębiorca musi na koniec zaktualizować dane księgowe i magazynowe oraz wprowadzić zmiany w zakresie ewidencjonowania swojej sprzedaży za pomocą kas fiskalnych.

Wiążąca Informacja Stawkowa (WIS)

Jeżeli przedsiębiorca będzie miał wątpliwości, czy towar lub usługę przypisał zgodnie z nową klasyfikacją może zwrócić się z zapytaniem do dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie Wiążącej Informacji Stawkowej (WIS). Dokument oficjalnie potwierdzi prawidłowość stosowanej stawki VAT. O wydanie WIS można występować już od 1 listopada 2019 roku.

Więcej na ten temat przeczytasz w naszym artykule WIS, czyli Wiążąca Informacja Stawkowa – czym jest i kiedy się pojawi?

Dotychczas wydane WIS można znaleźć w wyszukiwarce, którą udostępniło Ministerstwo Finansów i znajduje się ona pod linkiem Wiążące informacje stawkowe – wyszukiwarka.

Usługi księgowe
BRGS Biuro Rachunkowe Grzegorz Sasin
Warszawa (Praga)