Skrócony okres wypowiedzenia – kiedy należy się odszkodowanie?

Jednym ze sposobów rozwiązania umowy o pracę jest jej wypowiedzenie. Jest to decyzja jednostronna i może być podjęta zarówno przez pracownika, jak i pracodawcę.

Rozwiązanie zatrudnienia nie następuje od razu, ale dopiero po upływie tzw. okresu wypowiedzenia. Jest on zarówno prawem pracownika, który powinien mieć czas na znalezienie nowej pracy, jak i pracodawcy, który potrzebuje czasu na znalezienie nowego pracownika. Długość okresu wypowiedzenia dokładnie określa Kodeks pracy. Różni się ona w zależności od rodzaju zawartej umowy o pracę, jak również czasu zatrudnienia u danego pracodawcy.

W niektórych okolicznościach przepisy prawa pracy dopuszczają skrócenie okresu wypowiedzenia, a pracownikowi może należeć się za to odszkodowanie. Kiedy tak się dzieje i jak oblicza się odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia?

Ile trwa okres wypowiedzenia umowy o pracę?

Na początek przypomnijmy, ile trwa okres wypowiedzenia określony w Kodeksie pracy.

Jeśli między pracodawcą a pracownikiem zawarta została umowa o pracę na okres próbny, to długość okresu wypowiedzenia wynosi:

– 3 dni robocze – jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni;
– 1 tydzień – jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie;
– 2 tygodnie – jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.

Jeżeli zawarta została umowa o pracę na czas określony lub umowa o pracę na czas nieokreślony, długość okresu wypowiedzenia zależy od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:

– 2 tygodnie – jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
– 1 miesiąc – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
– 3 miesiące – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

Skrócenie okresu wypowiedzenia – kiedy jest możliwe?

Określony przez Kodeks pracy okres wypowiedzenia może ulec skróceniu:

– na podstawie jednostronnej decyzji pracodawcy – możliwa jest ona tylko w ściśle określonych okolicznościach
albo
– na podstawie porozumienia obu stron – pracownika i pracodawcy.

Tylko w pierwszym przypadku pracownik będzie miał prawo do odszkodowania za skróconą część okresu wypowiedzenia.

Skrócenie okresu wypowiedzenia przez pracodawcę

Pracodawca może podjąć decyzję o skróceniu okresu wypowiedzenia tylko w ściśle określonych okolicznościach. Są to:

– ogłoszenie upadłości pracodawcy,
– likwidacja zakładu pracy,
– inna przyczyna niedotycząca pracownika – wszelkie przypadki, w których przyczyna zwolnienia nie leży po stronie pracownika, np. zmiany reorganizacyjne, likwidacja stanowiska pracy itp.

Co ważne – możliwość skrócenia okresu wypowiedzenia przez pracodawcę odnosi się wyłącznie do pracowników, których okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące, czyli mających umowę o pracę na czas nieokreślony i zatrudnionych u danego pracodawcy co najmniej 3 lata.  3-miesięczny okres wypowiedzenia może zostać skrócony przez pracodawcę najwyżej do 1 miesiąca.

Pracodawca, który zadecyduje o skróceniu okresu wypowiedzenia ma obowiązek złożyć pisemne oświadczenie o tym równocześnie z wypowiedzeniem umowy o pracę. Nie może ono zostać przekazane pracownikowi w późniejszym terminie.

Odszkodowanie za skrócenie okresu wypowiedzenia przez pracodawcę

Za skrócenie okresu wypowiedzenia pracodawca ma obowiązek wypłacić pracownikowi odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część wypowiedzenia. Nie ma tu znaczenia, czy pracownik podjął nową pracę po ustaniu stosunku pracy z tym pracodawcą, czy nie.

Okres, za który przysługuje odszkodowanie, wliczany jest do okresu zatrudnienia, ale nie do wymiaru urlopu wypoczynkowego.

Odszkodowania za skrócony okres wypowiedzenia oblicza się na zasadach przyjętych przy obliczaniu ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Przy czym w obliczeniach nie bierze się pod uwagę współczynnika urlopowego.

Odszkodowanie stanowi równowartość średniego miesięcznego wynagrodzenia lub jego wielokrotności. Uwzględnia się w nim:

– stałe miesięczne składniki wynagrodzenia – w wysokości należnej w miesiącu wypłaty odszkodowania

– składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy miesięczne w zmiennej wysokości, wypłacane pracownikowi w okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym pracownik nabył prawo do odszkodowania – w przeciętnej wysokości z tego okresu;

– składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, które zostały wypłacone w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc, w którym pracownik nabył prawa do odszkodowania – w średniej wysokości z tego okresu.

Od kwoty odszkodowania nie odprowadza się składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, ale podlega ona opodatkowaniu. Pracodawca jest więc zobowiązany do wpłacenia zaliczki na podatek dochodowy za pracownika.

Odszkodowanie musi zostać wypłacone pracownikowi najpóźniej w ostatnim dniu pracy, czyli w momencie, gdy upływa skrócony okres wypowiedzenia. Jeżeli pracodawca nie dopełni tego obowiązku, może zostać ukarany grzywną w wysokości od 1000 zł do 30000 zł.

Skrócenie okresu wypowiedzenia za porozumieniem stron

Okres wypowiedzenia może zostać skrócony również za porozumieniem obu stron – pracodawcy i pracownika. Może ono zostać zawarte w dowolnym momencie okresu wypowiedzenia i może dotyczyć każdego okresu wypowiedzenia, zarówno 3-miesięcznego, jak i krótszego. Nie ma też ograniczenia określającego minimalny czas trwania wypowiedzenia. Może on zostać skrócony nawet do kilku dni.

Co jednak ważne, zgoda obu stron na wcześniejsze rozwiązanie umowy nie zmienia samego trybu rozwiązania umowy o pracę. Umowa nadal zostaje rozwiązana za wypowiedzeniem, a nie na mocy porozumienia stron.

W sytuacji, gdy pracodawca i pracownik zawierają porozumienie o skróceniu okresu wypowiedzenia, pracownikowi nie przysługuje odszkodowanie za pozostały okres wypowiedzenia. Nie jest on również wliczany do stażu pracy.

Usługi księgowe
BRGS Biuro Rachunkowe Grzegorz Sasin
Warszawa (Praga)