Ulga na złe długi także w PIT i CIT

Od 1 stycznia 2020 roku zacznie obowiązywać tzw. „ulga na złe długi” w podatku dochodowym od osób fizycznych PIT i podatku dochodowym od osób prawnych CIT.

Nowe przepisy wprowadza podpisana przez prezydenta ustawa z 19 lipca 2019 roku o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia tzw. zatorów płatniczych. Są one dużym problemem dla wielu przedsiębiorców, którzy nie otrzymują w terminie zapłaty za sprzedane towary lub usługi. W konsekwencji nie są w stanie opłacić swoich wierzytelności, co może doprowadzić nawet do upadku firmy. Wprowadzenie „ulgi na złe długi” w podatkach PIT i CIT ma polepszyć płynność finansową przedsiębiorstw.

Podobne rozwiązanie funkcjonuje już w zakresie podatku od towarów i usług. Podatnicy VAT, którzy od swoich kontrahentów w wyznaczonym terminie nie otrzymali płatności mogą w łatwy sposób odzyskać zapłacony podatek VAT. W zakresie podatku dochodowego taka procedura była do tej pory utrudniona i wymagała skierowania sprawy na drogę sądową.

W jaki sposób, w świetle nowych przepisów, będzie można rozliczyć „ulgę na złe długi” w podatku dochodowym?

Ulga na złe długi – rozliczenia po stronie wierzyciela

Przedsiębiorca, który wystawił fakturę za towar lub usługę, ale należność za nią nie została uregulowana w okresie 90 dni od daty upływu terminu płatności wynikającego z faktury lub umowy będzie miał prawo pomniejszyć podstawę opodatkowania o kwotę tej wierzytelności. Zmiany tej dokona w swoim zeznaniu rocznym.

Jeżeli wartość niezapłaconej faktury jest wyższa od podstawy opodatkowania w danym roku, wówczas przedsiębiorca pomniejsza podstawę opodatkowania do zera. Pozostałą nieodliczoną wartość może rozliczyć w ten sposób w kolejnych latach podatkowych, nie dłużej jednak niż przez okres 3 lat, licząc od końca roku podatkowego, za który powstało prawo do zmniejszenia. Może to uczynić pod warunkiem, że w międzyczasie wierzytelność nie zostanie uregulowana lub zbyta.

Jeżeli wierzyciel poniesie stratę w danym roku podatkowym powiększa on ją o wartość nieuregulowanej wierzytelności.

Warto podkreślić, że skorzystanie z „ulgi na złe długi” jest w przypadku wierzyciela dobrowolne, inaczej, niż ma to miejsce w przypadku dłużnika.

Ulga na złe długi – rozliczenia po stronie dłużnika

Dłużnik, który nie ureguluje płatności za usługi lub towary w terminie 90 dni od upływu terminu zapłaty określonego na fakturze lub w umowie będzie musiał uwzględnić to w swoich rozliczeniach podatkowych. W zeznaniu rocznym będzie miał obowiązek zwiększyć podstawę opodatkowania o kwotę netto zobowiązania, którego nie uregulował. Nie ma przy tym znaczenia, czy jego wierzyciel skorzysta z ulgi, czy nie.

W przypadku poniesienia przez dłużnika straty w danym roku podatkowym jest on zobowiązany do jej zmniejszenia o wartość nieuregulowanej wierzytelności. Jeśli wartość straty jest mniejsza niż wartość wierzytelności, różnica powiększa podstawę opodatkowania.

Po skorzystaniu z ulgi wierzytelność zostaje uregulowana – co wtedy?

Co zrobić, gdy po upływie roku podatkowego, w którym wierzyciel skorzystał z „ulgi na złe długi”, dłużnik dokona zapłaty za zaległą fakturę?

W takiej sytuacji wierzyciel ma obowiązek zwiększyć podstawę opodatkowania o wartość netto uregulowanej zapłaty oraz zapłacić podatek w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana. Jeśli w danym roku podatkowym osiągnął stratę, wówczas pomniejsza ją o tę kwotę. Gdy kwota wierzytelności przewyższa powstałą stratę, różnica zwiększa podstawę opodatkowania.

Również dłużnik po uregulowaniu swojego zobowiązania będzie miał prawo do korekty zwrotnej w rozliczeniu za okres, w którym zobowiązanie to zostanie uregulowane – zmniejszy podstawę opodatkowania lub zwiększy stratę, jeśli wystąpiła w danym roku podatkowym. Jeżeli podstawa opodatkowania będzie mniejsza od kwoty uregulowanej wierzytelności, wówczas dłużnik dokonuje pomniejszenia wyłącznie do tej kwoty. Nadwyżkę uregulowanego zobowiązania nad dochodem uzyskanym w danym okresie ma prawo rozliczyć w kolejnych 3 latach podatkowych.

Ulga na złe długi a likwidacja działalności lub zmiana formy opodatkowania

Przepisy dotyczące stosowania „ulgi na złe długi” w podatku dochodowym określają sposób, w jaki należy rozliczyć ulgę w sytuacjach wyjątkowych, takich jak likwidacja działalności, zmiana formy opodatkowania lub zmiana zasad ustalania dochodu w odniesieniu do działów specjalnych produkcji rolnej. Zwiększenia lub zmniejszenia podstawy opodatkowania dokonuje się wówczas w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym dokonano likwidacji, lub za rok podatkowy poprzedzający rok, w którym zmieniona została forma opodatkowania lub zasady ustalania dochodu w odniesieniu do działów specjalnych produkcji rolnej.

Ulga na złe długi – dodatkowe warunki jej stosowania

Podobnie, jak w przypadku obecnie działającej „ulgi za złe długi” w podatku VAT, również w podatku PIT i CIT możliwość skorzystania z niej będzie możliwa po spełnieniu określonych warunków:

– dłużnik na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego dzień złożenia zeznania podatkowego nie może być w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego lub w trakcie likwidacji;

– od daty wystawienia faktury lub zawarcia umowy dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym została wystawiona faktura lub została zawarta umowa;

– zawarta transakcja handlowa podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Ulga na złe długi nie będzie miała ponadto zastosowania między podmiotami powiązanymi kapitałowo.

Ulga na złe długi w PIT i CIT – od kiedy można z niej skorzystać?

Z ulgi na złe długi w PIT i CIT będzie można skorzystać po raz pierwszy w odniesieniu do transakcji handlowych, których termin zapłaty upływa po dniu 31 grudnia 2019 roku. Same transakcje mogą być więc zawarte jeszcze w 2019 roku.

Usługi księgowe
BRGS Biuro Rachunkowe Grzegorz Sasin
Warszawa (Praga)