WSTO, VAT OSS – zmiany dotyczące VAT w handlu elektronicznym

Sprzedaż towarów lub usług elektronicznych na rzecz osób prywatnych z innego kraju UE wiąże się z szeregiem obowiązków podatkowych.

Od 1 lipca 2021 roku obowiązują nowe zasady opodatkowania podatkiem VAT handlu elektronicznego, zawarte w pakiecie VAT e-commerce. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich.

 Wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość

Wprowadzone od 1 lipca 2021 roku zmiany w ustawie o VAT uchylają pojęcie „sprzedaży wysyłkowej z i na terytorium kraju” oraz regulacje odnoszące się do tej sprzedaży. W to miejsce wprowadzona została wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość, w skrócie WSTO.

Wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość została zdefiniowana jako dostawa towarów, które są wysyłane lub transportowane przez dostawcę lub w jego imieniu, w tym wtedy gdy dostawca uczestniczy pośrednio w wysyłce lub transporcie towarów, z jednego państwa UE do innego państwa UE.

By sprzedaż spełniała warunki WSTO dostawa musi być dokonywana do podatnika lub osoby prawnej niebędącej podatnikiem, którzy nie mają obowiązku rozliczania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT), lub do innej osoby niebędącej podatnikiem. Czyli musi to być dostawa B2C.

Dostawa w ramach WSTO dotyczy towarów, które znajdują się na terytorium UE. Mogą być to towary wyprodukowane w UE lub towary, które zostały już dopuszczone do swobodnego obrotu na jej terytorium. Nie mogą to być towary importowane z krajów trzecich. W przeciwieństwie do sprzedaży wysyłkowej, w ramach WSTO można również dokonywać dostaw określonych towarów podlegających akcyzie.

Podobnie, jak w przypadku obowiązujących do tej pory przepisów dotyczących sprzedaży wysyłkowej, przepisów dotyczących WSTO nie stosuje się w odniesieniu do kilku grup towarów. Są to:

– nowe środki transportu;
– towary, które są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego, przez dokonującego ich dostawy lub przez podmiot działający na jego rzecz w kraju UE, w którym towary te są instalowane lub montowane (nie uznaje się za instalację lub montaż prostych czynności umożliwiających funkcjonowanie montowanego lub instalowanego towaru zgodnie z jego przeznaczeniem);
– towary rozliczane w tzw. procedurze VAT-marża, czyli np. dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie, antyki, towary używane (pod warunkiem posiadania przez podatnika dokonującego dostawy dokumentów potwierdzających dokonanie dostawy na tych szczególnych zasadach).

Nowy limit w zakresie sprzedaży wysyłkowej

Kolejna zmiana obowiązująca od 1 lipca 2021 roku to nowy roczny limit w zakresie sprzedaży wysyłkowej, po przekroczeniu którego wymagane jest dokonanie dodatkowych czynności rejestracyjnych.

Przypomnijmy, że do tej pory polscy podatnicy realizujący sprzedaż wysyłkową ograniczeni byli limitem dopuszczalnej wartości zbywanych towarów do jednego państwa członkowskiego. Każdy kraj UE posiadał własną wielkość limitu sprzedaży towarów w ramach wykonania sprzedaży wysyłkowej. W przypadku Niemiec i Włoch było to 100 000 euro netto, we Francji 35 000 euro, a np. w Czechach – 44 744 euro.

Dopóki polski podatnik nie przekroczył rocznego limitu sprzedaży wysyłkowej do danego kraju UE, mógł opodatkować sprzedaż krajową stawką VAT – 23%.

Po jego przekroczeniu musiał zarejestrować się dla celów podatku VAT w kraju przeznaczenia towarów. Oznaczało to nie tylko obowiązek stosowania tamtejszych stawek podatku VAT. Przedsiębiorca miał też obowiązek prowadzenia osobnych rozliczeń księgowych w każdym kraju UE, w którym świadczył usługi lub do którego wysyłał towary. Wielu przedsiębiorcom utrudniało to prowadzenie sprzedaży – było źródłem dodatkowych obciążeń finansowych związanych z procesem rejestracji oraz lokalnym deklarowaniem VAT, z ponoszeniem kosztów biura rachunkowego, które miało wiedzę o przepisach podatkowych w innych krajach lub opłaceniem lokalnych doradców.

Od 1 lipca 2021 roku limity w poszczególnych krajach UE zostały zastąpione nowym, obowiązującym w całej UE progiem w wysokości 10 000 euro netto lub jego równowartości wyrażonej w walucie krajowej państwa członkowskiego. Dla polskiego sprzedawcy w przeliczeniu będzie to 42 000 zł. Jest to kwota netto, czyli pomniejszona o polski VAT lub podatek od wartości dodanej.

Wartość ta oznacza limit roczny, a więc łączną wartość sprzedaży dokonywanej przez jednego płatnika w skali roku, do wszystkich państw członkowskich UE ogółem. Nie ustala się limitu odrębnie dla każdego kraju.

Do limitu wliczana jest nie tylko suma całkowitej wartości dostaw towarów wysyłanych lub transportowanych w ramach WSTO, ale także całkowita wartość usług elektronicznych, nadawczych, telekomunikacyjnych, świadczonych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami.

Co ważne – od lipca 2021 roku w celu wyliczenia limitu należy uwzględnić sprzedaż wysyłkową z Polski, która była zrealizowana w roku 2020 oraz w pierwszej połowie roku 2021. Powoduje to, że część podatników automatycznie z chwilą wejścia w życie przepisów przekroczyła limit i powinna już teraz podjąć stosowne działania.

Jeśli podatnik nie przekroczy nowego limitu może nadal opodatkowywać zawierane transakcje tak jak sprzedaż krajową – stosując polską stawkę VAT. Może też dobrowolnie wybrać opodatkowanie w kraju przeznaczenia.

W tym miejscu trzeba podkreślić, że sam brak przekroczenia nowego limitu nie oznacza, że podatnik nie będzie musiał opodatkować transakcji w kraju przeznaczenia towaru. Konieczne jest spełnienie dodatkowych przesłanek:

– firma musi mieć miejsce siedziby lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej wyłącznie na terytorium jednego kraju UE (np. w Polsce)
oraz
– towary muszą być nadawane wyłącznie z tego jednego kraju (np. z Polski).

Jeśli firma ma siedzibę w Polsce i stałe miejsce wykonywania działalności gospodarczej w innym kraju członkowskim (np. w Niemczech) limit ten nie ma zastosowania. Podobnie w sytuacji, gdy firma ma siedzibę wyłącznie w jednym państwie członkowskim (np. w Polsce), ale dostawy realizuje nie tylko z państwa siedziby, ale również z innych krajów UE, gdzie są np. magazynowane (z Czech, z Niemiec itp.). W obu tych przykładach wszystkie dokonywane przez podatnika dostawy na rzecz konsumentów w innych krajach członkowskich (tzw. WSTO) będą opodatkowane w tym państwie, w którym kończy się transport lub wysyłka tych towarów.

Jeśli podatnik przekroczy limit będzie już zobowiązany do zapłaty podatku VAT w państwach członkowskich kupującego. Wtedy też ma wybór. Może to zrobić zgodnie ze starymi zasadami poprzez rejestrację na potrzeby VAT we wszystkich państwach członkowskich, do których dokonuje dostaw. Bezpośrednio tam będzie składał deklaracje VAT oraz płacił podatek VAT.

Może też skorzystać z nowej możliwości, która znacznie ułatwi mu rozliczenie podatku – zarejestrować się do VAT OSS na terenie tzw. państwa identyfikacji, czyli tego, w którym ma zarejestrowaną działalność. Jeśli jego firma ma siedzibę w Polsce może to zrobić bezpośrednio w Polsce i rozliczać podatek należny innym państwom w tzw. jednym okienku. Wpłacony podatek jest później rozliczany między krajami państw członkowskich.

Co to jest procedura VAT OSS i jak można się do niej zarejestrować?

Nowa procedura VAT-OSS

Procedura VAT OSS (One Stop Shop) to procedura rozliczania podatku VAT, która zastąpi dotychczasową VAT MOSS (Mini One Stop Shop).

Procedura VAT MOSS obejmowała tylko sprzedaż usług elektronicznych, nadawczych i telekomunikacyjnych (TBE) na rzecz osób prywatnych z innego kraju UE. Polscy podatnicy świadczący takie usługi i mający siedzibę w Polsce mogli zarejestrować się do procedury MOSS i rozliczać podatek VAT od świadczonych usług w Polsce, bez konieczności rejestracji do VAT w każdym kraju nabywcy z osobna. Stawki VAT musiały jednak odpowiadać stawkom VAT występującym w krajach UE odbiorcy (konsumenta).

Od 1 lipca 2021 roku większa grupa podatników może korzystać z takiego ułatwienia, bo procedura MOSS została rozszerzona również o świadczenie usług i sprzedaż wysyłkową towarów dla osób fizycznych z krajów unijnych. Podatnicy prowadzący taką działalność nie muszą dokonywać rejestracji do VAT w każdym kraju nabywcy z osobna. Wystarczy jedna rejestracja do VAT OSS.

Co jednak ważne i wymaga podkreślenia – możliwość skorzystania z tego ułatwienia i rejestracja do VAT OSS, choć korzystna i wygodna, jest całkowicie dobrowolna i zależy od decyzji sprzedawcy. Alternatywą jest zgodna ze starymi zasadami standardowa rejestracja na potrzeby VAT w państwach członkowskich, do którego dokonywane się dostawy.

Rejestracja do VAT OSS

Aby zarejestrować się do VAT OSS trzeba złożyć wniosek na formularzu VIU-R „Zgłoszenie informujące w zakresie szczególnej procedury unijnej rozliczania VAT”. Można zarejestrować się tylko w jednym kraju, jest to tzw. kraj identyfikacji. W praktyce jest to państwo siedziby firmy.

W przypadku sprzedawców posiadających siedzibę działalności w Polsce formularz składany jest elektronicznie poprzez portal podatki.gov.pl do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście. Rejestracji trzeba dokonać do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonaliśmy dostawy w związku z którą przekroczyliśmy limit sprzedaży.

By rozliczyć podatek VAT zagraniczny należy złożyć osobną deklarację VIU-D, do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście. Deklaracja składana jest wyłącznie za okresy kwartalne, do końca miesiąca następującego po danym kwartale. Termin ten upływa z końcem miesiąca również w sytuacji, gdy dzień ten przypada w sobotę, niedzielę lub święto. Deklaracja zawiera całość zrealizowanej sprzedaży wysyłkowej z wykazanym łącznym podatkiem VAT należnym do zapłaty.

Przedsiębiorca korzystający z procedury VAT OSS zobowiązany jest do opodatkowania sprzedaży stawką podatku VAT właściwą w kraju nabywcy. Informacje o stawkach VAT stosowanych w poszczególnych państwach UE można sprawdzić na stronie:
https://europa.eu/youreurope/business/taxation/vat/vat-rules-rates/index_pl.htm.

Walutą, w jakiej wykazywane są transakcje w deklaracji jest euro. Same deklaracje rozliczeniowe składane są w języku polskim.

Transakcja taka nie zwiększa podstawy opodatkowania w pliku JPK_V7 wysyłanym do Ministerstwa Finansów celem rozliczenia z tytułu polskiego podatku VAT. Krajowa deklaracja VAT stanowi odrębną deklarację podatkową od deklaracji VAT OSS.

Rejestracja w ramach procedury VAT OSS jest wiążąca dla sprzedaży B2C w całej UE. Oznacza to, że podatnik nie może zarejestrować się dla celów VAT w jednym z krajów UE, a w Polsce dokonywać rozliczeń dla pozostałych krajów w ramach procedury OSS. Może wybrać tylko jedną metodę rozliczeń dla całej swojej sprzedaży.

Przedsiębiorcy, którzy korzystają już z procedury MOSS będą teraz automatycznie korzystali z procedury OSS. Nie będzie potrzebna ponowna rejestracja.

Podatnik zarejestrowany w systemie OSS ma obowiązek prowadzenia elektronicznej ewidencji transakcji rozliczanych w OSS.

Ewidencja ta powinna zawierać takie dane jak:

– państwo członkowskie, w którym dokonywane są dostawy towarów lub świadczone są usługi;
– rodzaj świadczonych usług lub opis i ilość towarów będących przedmiotem dostawy;
– datę świadczenia usług lub dokonania dostawy towarów;
– podstawę opodatkowania ze wskazaniem zastosowanej waluty;
– wszelkie kolejne kwoty podwyższające lub obniżające podstawę opodatkowania;
– zastosowaną stawkę VAT;
– kwotę należnego VAT ze wskazaniem zastosowanej waluty;
– datę i kwotę otrzymanych płatności;
– wszelkie płatności zaliczkowe otrzymane przed dostawą towarów lub świadczeniem usług;
– w przypadku gdy wystawiono fakturę – informacje zawarte na fakturze;
– w przypadku usług – informacje wykorzystywane do określenia miejsca, w którym usługobiorca ma siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania, lub zwykłe miejsce pobytu, natomiast w przypadku towarów – informacje wykorzystywane do określenia miejsca rozpoczęcia i zakończenia wysyłki lub transportu towarów do nabywcy;
– wszelkie dowody dotyczące możliwych zwrotów towarów, w tym podstawę opodatkowania i zastosowaną stawkę VAT.

Dokumentacja powinna być archiwizowana przez 10 lat.

Usługi księgowe
BRGS Biuro Rachunkowe Grzegorz Sasin
Warszawa (Praga)