Ulga na dziecko w 2025 roku – zasady, limity dochodu i kwoty odliczeń

Ulga prorodzinna to jedno z najpopularniejszych odliczeń podatkowych, które pozwala rodzicom i opiekunom obniżyć należny podatek dochodowy. W 2025 roku przepisy dotyczące tej ulgi pozostają korzystne dla rodzin, jednak w przypadku rodziców wychowujących jedno dziecko nadal obowiązują limity dochodowe.

Kto może skorzystać z ulgi? Jakie są jej kwoty? Jakie warunki należy spełnić oraz jak prawidłowo rozliczyć ją w deklaracji PIT? Sprawdź też, jakie dokumenty warto zachować na wypadek kontroli skarbowej oraz jakie konsekwencje grożą za nieuprawnione odliczenie ulgi.

Ulga prorodzinna 2025 – warunki skorzystania

Aby skorzystać z ulgi prorodzinnej w 2025 roku podatnik musi sprawować faktyczną opiekę nad dzieckiem, spełniać kryteria dochodowe (jeśli wychowuje jedno dziecko) oraz rozliczać się według skali podatkowej. Ponadto dziecko musi spełniać warunki wiekowe i dochodowe, a ulga może być dzielona między rodziców w uzgodnionych proporcjach. Poniżej przedstawiamy szczegóły tych warunków.

Status prawny opiekuna

Ulga prorodzinna w 2025 roku przysługuje podatnikom, którzy sprawują faktyczną pieczę nad dzieckiem i spełniają określone warunki prawne. Z preferencji mogą skorzystać:

• rodzice biologiczni,
• opiekunowie prawni, pod warunkiem, że dziecko z nimi zamieszkuje,
• rodziny zastępcze, jeśli dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej na podstawie orzeczenia sądu.

Nie jest konieczne posiadanie pełni władzy rodzicielskiej – wystarczy faktyczna opieka nad dzieckiem, co oznacza m.in. zapewnienie mu utrzymania i wychowania.

Nie ma znaczenia, czy dziecko mieszka z jednym, czy z obojgiem rodziców, jednak w przypadku rodziców rozwiedzionych lub żyjących w separacji ulgę rozlicza ten, kto faktycznie sprawuje nad nim opiekę przez większą część roku.

Kryterium wieku dziecka

Z ulgi można skorzystać na każde dziecko:

• niepełnoletnie, które nie ukończyło 18. roku życia,
• pełnoletnie, które nie ukończyło 25. roku życia i nadal uczy się lub studiuje, pod warunkiem, że nie uzyskało w poprzednim roku:
  –dochodów, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegających opodatkowaniu według skali podatkowej lub ryczałtem,
  –przychodów (ulga dla młodych, ulga na powrót) w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej, czyli 21 371,52 zł; za dochód dziecka rozumie się przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu,
• niezależnie od wieku – jeśli otrzymuje zasiłek pielęgnacyjny lub rentę socjalną.

Z ulgi nie mogą skorzystać rodzice dziecka, które wzięło ślub lub zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie.

Kryteria dochodowe – dla rodziców jednego dziecka

W przypadku rodziców wychowujących jedno dziecko obowiązują limity dochodowe:

• 112 000 zł – dla osób pozostających w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy (dochód łączny małżonków); za podatnika pozostającego w związku małżeńskim nie uważa się:
  – osoby, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów,
  – osoby pozostającej w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek jest pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności,
• 112 000 zł – dla osób samotnie wychowujących dziecko,
• 56 000 zł – dla podatników niepozostających w związku małżeńskim, w tym również przez część roku.

Przekroczenie powyższych limitów dochodowych skutkuje brakiem prawa do ulgi na pierwsze dziecko.

UWAGA! Wyjątkiem są rodzice wychowujący jedno dziecko, które posiada:

• orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, lub
• decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, lub
• orzeczenie o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16. roku życia.

W ich przypadku ulga przysługuje bez względu na wysokość uzyskanych dochodów.

Brak limitu dochodowego dla rodzin wielodzietnych

Podatnicy wychowujący co najmniej dwoje dzieci nie muszą spełniać kryterium dochodowego – ulga przysługuje niezależnie od wysokości osiągniętych dochodów. Oznacza to, że rodzice dwójki, trójki i większej liczby dzieci mogą skorzystać z ulgi bez względu na ich sytuację finansową.

Forma opodatkowania – kto nie skorzysta z ulgi?

Z ulgi mogą skorzystać wyłącznie podatnicy, którzy rozliczają się według skali podatkowej (PIT-36 lub PIT-37).

Z ulgi nie mogą skorzystać osoby:

• rozliczające się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (PIT-28),
• opodatkowane podatkiem liniowym (PIT-36L),
• działające w formie karty podatkowej (PIT-16A).

Jeśli jednak podatnik prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem lub podatkiem liniowym, i jednocześnie osiąga dochody opodatkowane według skali (np. z umowy o pracę), może skorzystać z ulgi prorodzinnej w odniesieniu do tej części dochodu, która podlega skali podatkowej.

Wysokość ulgi prorodzinnej w 2025 roku

Kwota ulgi prorodzinnej zależy od liczby dzieci wychowywanych przez podatnika. W 2025 roku wysokość odliczenia od podatku pozostaje na poziomie obowiązującym w poprzednich latach. Im więcej dzieci znajduje się pod opieką podatnika, tym większa kwota ulgi przysługuje.

Rodzice, opiekunowie prawni oraz rodziny zastępcze mogą odliczyć od podatku następujące kwoty:

• 1 112,04 zł rocznie (92,67 zł miesięcznie) – na pierwsze dziecko, jeśli spełnione są warunki dochodowe,
• 1 112,04 zł rocznie (92,67 zł miesięcznie) – na drugie dziecko,
• 2 000,04 zł rocznie (166,67 zł miesięcznie) – na trzecie dziecko,
• 2 700,00 zł rocznie (225,00 zł miesięcznie) – na czwarte i każde kolejne dziecko.

Prawo do pełnego odliczenia ulgi dotyczy sytuacji, gdy podatnik wychowywał dziecko przez cały rok podatkowy. Jeśli dziecko urodziło się lub zostało przyjęte pod opiekę w trakcie roku, ulga przysługuje proporcjonalnie do liczby miesięcy, w których dziecko pozostawało na utrzymaniu podatnika. Co ważne – prawo do ulgi przysługuje za cały miesiąc urodzenia dziecka. Nie ma znaczenia, czy był to pierwszy czy ostatni dzień danego miesiąca.

Podatnicy posiadający troje lub więcej dzieci mogą liczyć na wyraźnie wyższe kwoty odliczeń. Wynika to z progresywnego charakteru ulgi – im więcej dzieci w rodzinie, tym wyższa preferencja podatkowa.

Przykładowo, rodzina z czwórką dzieci może odliczyć od podatku łącznie 6 924,08 zł rocznie (1 112,04 zł + 1 112,04 zł + 2 000,04 zł + 2 700 zł). W praktyce oznacza to znaczące obniżenie podatku dochodowego, a nawet możliwość uzyskania zwrotu niewykorzystanej ulgi w postaci dodatkowego świadczenia od fiskusa.

Jak rozliczyć ulgę prorodzinną w zeznaniu PIT?

Rozliczenie ulgi prorodzinnej odbywa się w rocznym zeznaniu podatkowym składanym za rok 2024, czyli w deklaracji PIT składanej do 30 kwietnia 2025 roku. Aby skorzystać z ulgi, podatnik musi poprawnie wypełnić odpowiednie formularze PIT oraz spełniać warunki do jej zastosowania.

Ulga prorodzinna może być wykazana w następujących formularzach:

• PIT-37 – dla osób uzyskujących dochody z umowy o pracę, umowy zlecenia, emerytur, rent i innych dochodów opodatkowanych według skali podatkowej,
• PIT-36 – dla osób prowadzących działalność gospodarczą opodatkowaną według skali podatkowej,
• PIT-36S i PIT-37S – dla podatników składających korektę zeznania.

Aby skorzystać z ulgi prorodzinnej, należy:

1. Wypełnić formularz PIT-36 lub PIT-37 – w odpowiednich sekcjach wskazać dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej.
2. Dołączyć załącznik PIT/O – w którym wykazuje się kwotę ulgi prorodzinnej oraz liczbę dzieci, na które przysługuje odliczenie.
3. Obliczyć wysokość przysługującego odliczenia – zgodnie z liczbą dzieci i określonymi limitami kwotowymi.
4. Podzielić ulgę między rodziców (jeśli dotyczy) – w przypadku rodziców wychowujących dziecko wspólnie ulgę można rozdzielić w dowolnych proporcjach lub po równo.
5. Wpisać skorygowaną wartość podatku do zapłaty lub do zwrotu – po odliczeniu ulgi od należnego podatku.

Podział ulgi prorodzinnej między rodziców

Ulga prorodzinna może zostać rozliczona przez jednego rodzica w całości lub podzielona między oboje rodziców w dowolnej proporcji. Jeżeli rodzice nie mogą dojść do porozumienia, ostateczną decyzję podejmuje urząd skarbowy na podstawie faktycznej pieczy nad dzieckiem.

W przypadku rodziców rozwiedzionych lub żyjących w separacji prawo do ulgi przysługuje temu, u kogo dziecko faktycznie zamieszkuje przez większą część roku podatkowego. Jeśli dziecko przebywało w równym stopniu pod opieką obojga rodziców, urząd skarbowy może podzielić ulgę po 50% dla każdego z nich. Możliwy jest także podział ulgi proporcjonalnie do okresów opieki nad dzieckiem.

Jak rozliczyć ulgę w przypadku niskiego podatku?

Jeśli podatnik nie ma wystarczającej kwoty podatku do odliczenia pełnej ulgi prorodzinnej, może skorzystać z mechanizmu dodatkowego zwrotu niewykorzystanej ulgi. W takim przypadku urząd skarbowy może wypłacić różnicę między przysługującą ulgą a kwotą podatku, jaki podatnik zapłacił w danym roku.

Kwota, jaką może otrzymać, jest ograniczona, tzn. nie może przekroczyć sumy składek ZUS i zdrowotnych zapłaconych przez podatnika w danym roku podatkowym.

Ten sam mechanizm działa w przypadku „zerowego” PIT-u. Więcej na ten temat: Ulga na dziecko przy zerowym podatku.

Dokumenty potrzebne do skorzystania z ulgi prorodzinnej

Aby skorzystać z ulgi prorodzinnej w rozliczeniu PIT za 2024 rok podatnik nie musi załączać żadnych dokumentów do składanej deklaracji. Jednak w przypadku ewentualnej kontroli skarbowej lub wezwania przez urząd skarbowy konieczne będzie przedstawienie odpowiednich dokumentów potwierdzających prawo do ulgi. Warto więc przechowywać je przez co najmniej 5 lat od końca roku podatkowego, w którym dokonano odliczenia. Oznacza to, że dokumenty dotyczące rozliczenia za 2024 rok należy zachować co najmniej do końca 2030 roku.

Podstawowe dokumenty potwierdzające prawo do ulgi

Podatnik powinien być w stanie udowodnić, że faktycznie sprawował opiekę nad dzieckiem i spełniał warunki do skorzystania z ulgi. W zależności od sytuacji mogą być wymagane:

• akt urodzenia dziecka – w przypadku rodziców biologicznych,
• orzeczenie sądu o ustanowieniu opieki prawnej – dla opiekunów prawnych i rodzin zastępczych,
• zaświadczenie o nauce dziecka po ukończeniu 18. roku życia – dla studentów do 25. roku życia,
• orzeczenie o niepełnosprawności dziecka – jeśli ulga dotyczy dziecka pobierającego zasiłek pielęgnacyjny lub rentę socjalną.

Dokumenty potwierdzające ponoszenie kosztów utrzymania dziecka

Urząd skarbowy może zażądać dowodów na to, że podatnik faktycznie ponosił koszty związane z wychowaniem dziecka. W tym celu mogą być przydatne:

• wyciągi bankowe z przelewami na wydatki związane z dzieckiem,
• faktury i rachunki za edukację, opiekę zdrowotną, zajęcia dodatkowe, ubrania, wyżywienie,
• umowy najmu lub rachunki za media – jeśli podatnik wynajmował mieszkanie na potrzeby dziecka,
• zaświadczenia o wspólnym zameldowaniu – w przypadku spornych sytuacji dotyczących faktycznego miejsca zamieszkania dziecka.

Dokumenty potwierdzające dochody podatnika

Rodzice wychowujący jedno dziecko muszą spełniać limity dochodowe, aby skorzystać z ulgi. W razie kontroli skarbowej konieczne może być przedstawienie:

• PIT-11 od pracodawcy – potwierdzający wysokość dochodów,
• PIT-36 lub PIT-37 – kopia złożonego zeznania podatkowego,
• zaświadczenie o dochodach współmałżonka – jeśli małżonkowie wspólnie rozliczają się z fiskusem.

Dokumenty w przypadku podziału ulgi między rodziców

Jeśli rodzice wspólnie wychowują dziecko, ale rozliczają się osobno, powinni ustalić proporcje odliczenia ulgi i w razie potrzeby udokumentować je w urzędzie skarbowym. Przydatne mogą być:

• pisemne oświadczenie o podziale ulgi – w przypadku zgodnego podziału,
• orzeczenie sądu o miejscu zamieszkania dziecka – jeśli rodzice nie mogą dojść do porozumienia,
• dowody faktycznej opieki nad dzieckiem – np. zaświadczenie o zameldowaniu, rachunki potwierdzające ponoszenie wydatków na dziecko.

Jaka jest kara za nieuprawnione odliczenie ulgi na dziecko?

Nieprawidłowe skorzystanie z ulgi prorodzinnej w rozliczeniu PIT może skutkować konsekwencjami finansowymi i prawnymi. Jeśli urząd skarbowy wykryje, że podatnik bezpodstawnie odliczył ulgę na dziecko, może nałożyć obowiązek zwrotu nienależnie uzyskanej kwoty wraz z odsetkami, a w niektórych przypadkach także dodatkowe sankcje przewidziane w przepisach podatkowych.

Jeśli podczas weryfikacji zeznania podatkowego urząd skarbowy stwierdzi, że podatnik bezprawnie skorzystał z ulgi, może:

• nakazać zwrot nienależnie odliczonej kwoty,
• naliczyć odsetki za zwłokę, jeśli zwrot nastąpi po terminie,
• przeprowadzić kontrolę podatkową w celu sprawdzenia, czy nie doszło do innych nieprawidłowości w rozliczeniu.

Odsetki od zaległości podatkowych naliczane są według stawki określonej przez Ministerstwo Finansów, która zazwyczaj wynosi 200% podstawowej stopy oprocentowania Narodowego Banku Polskiego powiększonej o 2 punkty procentowe. Oznacza to, że im później podatnik ureguluje należność, tym większa będzie kwota do zwrotu.

Jeśli podatnik zorientuje się, że błędnie rozliczył ulgę prorodzinną, może samodzielnie dokonać korekty zeznania PIT i zwrócić nienależnie odliczoną kwotę.

Podatnicy, którzy celowo i świadomie próbują uzyskać nienależną ulgę prorodzinną, mogą podlegać odpowiedzialności na podstawie Kodeksu karnego skarbowego (KKS).

Zgodnie z art. 56 KKS, złożenie fałszywego zeznania podatkowego może skutkować:

• grzywną w wysokości do 720 stawek dziennych,
• karą ograniczenia wolności,
• karą pozbawienia wolności do 5 lat, jeśli oszustwo podatkowe jest poważne.

W praktyce fiskus najczęściej nakłada kary finansowe, chyba że wykryte nadużycie ma charakter rażący, np. podatnik wielokrotnie odliczał ulgę bezprawnie lub podał fałszywe informacje.

2025-02-10

Usługi księgowe
BRGS Biuro Rachunkowe Grzegorz Sasin
Warszawa (Praga)