Polski Ład – zmiany dla pracowników i osób prowadzących działalność gospodarczą

15 maja 2021 roku zaprezentowane zostały przez rząd główne założenia tzw. „Polskiego Ładu”, czyli programu reform, który ma pozwolić polskiej gospodarce wrócić na ścieżkę wzrostu po trudnym czasie pandemii. Nowe rozwiązania mają dotyczyć wielu obszarów, m.in. służby zdrowia, systemu podatkowego, mieszkań, energetyki czy nowych inwestycji.

Poniżej przedstawiamy zmiany najbardziej istotne z punktu widzenia pracowników i osób prowadzących działalność gospodarczą.

Zmiany w składce zdrowotnej

Likwidacja składki ryczałtowej

Jedną z planowanych zmian w ramach „Polskiego Ładu” jest nowy sposób naliczania i rozliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Obecnie składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% zarówno dla osób zatrudnionych na podstawie umów o pracę, umów zleceń lub umów równoważnych, jak i przedsiębiorców. Różnice występują w sposobie jej wyliczania.

Dla osób zatrudnionych na podstawie umów o pracę i zleceniobiorców składka zdrowotna wynosi 9% ich dochodu. Dla osób prowadzących działalność gospodarczą wysokość składki nie jest uzależniona od dochodu przedsiębiorcy tylko ma formę ryczałtu.

Wysokość ryczałtu wylicza się od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale poprzedniego roku, łącznie z wypłatami z zysku. Podstawę wymiaru składki zdrowotnej w danym roku kalendarzowym stanowi 75% tej kwoty. Wartość przeciętnego wynagrodzenia w ostatnim kwartale 2020 roku wyniosła 5656,51 zł, a więc podstawa na 2021 rok równa jest kwocie 4242,38 zł. Minimalna składka zdrowotna w 2021 roku to 9% tej kwoty, czyli 381,81 zł. Przedsiębiorca może zadeklarować opłacanie wyższych składek.

Według zapowiedzi „Polskiego Ładu” składka ryczałtowa zostanie zlikwidowana. Dla działalności gospodarczej wprowadzone zostaną takie same zasady opłacania składki zdrowotnej, jak w przypadku umów o pracę i zleceń. Oznacza to, że przedsiębiorca będzie płacił składkę zdrowotną wyliczaną jako 9% jego miesięcznego dochodu (suma wystawionych faktur minus koszty działalności i składki społeczne ZUS).

Jednocześnie ma zostać wprowadzona minimalna wysokość składki – dla przedsiębiorców, którzy wykazują bardzo niski dochód lub stratę.

Obliczanie wysokości składek zdrowotnych pracowników i zleceniobiorców nie zmieni się.

Likwidacja możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku

Obecnie zarówno pracownicy, zleceniobiorcy, jak i przedsiębiorcy mają możliwość odliczenia części składki zdrowotnej – 7,75% podstawy jej wymiaru – od podatku.

Zgodnie z założeniami „Polskiego Ładu” ta możliwość ma zniknąć od 2022 roku. Będzie to oznaczało podwyższenie obciążeń podatkowych dla pracowników i przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą.

Kwota wolna od podatku – 30 000 zł

Wysokość kwoty wolnej od podatku zostanie podniesiona. Ma wzrosnąć z obecnych 8000 zł do 30 000 zł.

Oznacza to, że osoby pracujące w oparciu o umowę o pracę, umowę o dzieło, umowę zlecenie, działalność nierejestrowaną lub na zasadach ogólnych prowadząc działalność gospodarczą nie zapłacą podatku dochodowego, jeśli ich dochód w ciągu roku kalendarzowego nie przekroczy 30 000 złotych.

Kwota wolna od podatku dotyczy jedynie podatników stosujących skalę podatkową, rozliczających się na zasadach ogólnych. Przedsiębiorcy, którzy wybrali podatek liniowy, ryczałt lub kartę podatkową, nie skorzystają na tej zmianie.

Wyższy próg podatkowy – 120 000 zł

Obecnie osoby osiągające dochód nie wyższy niż 85 528 zł odprowadzają 17% podatku. Nadwyżka powyżej tego progu opodatkowana jest stawką 32%, czyli prawie dwa razy wyższą.

Według propozycji „Polskiego Ładu” próg 85 528 zł ma zostać podniesiony do kwoty 120 000 zł. Oznacza to, że jeśli dochód podatnika w ciągu roku będzie mniejszy niż 120 000 zł, stawka podatku dochodowego będzie wynosić 17%. Dopiero nadwyżka ponad ten próg opodatkowana będzie stawką 32%.

Zmiana ta dotyczy osób rozliczających się wg skali podatkowej (umowa o pracę, umowy cywilnoprawne, działalność bez rejestracji, działalność gospodarcza na zasadach ogólnych).

Ulga w PIT dla klasy średniej

Program „ Polski Ład” zakłada wprowadzenie nowej ulgi w podatku PIT. Ulga skierowana ma być do pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, którzy osiągają roczny dochód w przedziale od 70 000 zł do 130 000 zł. Dzięki uldze pracownicy z dochodem od 6 000 zł do 11 000 zł miesięcznie mają mniej odczuć inne zmiany podatkowe.

Nowa ulga ma polegać na odpisaniu pewnej kwoty od podstawy opodatkowania. Kwota obliczana będzie na podstawie specjalnego algorytmu, który uwzględni wartość wyliczonej ulgi w usłudze Twój e-PIT. W tej chwili nie są jednak znane szczegóły tego rozwiązania.

Ulga w PIT dla klasy średniej nie obejmie samozatrudnionych i innych przedsiębiorców.

Likwidacja umów cywilnoprawnych

Nowy „Polski Ład” zakłada wprowadzenie pełnego oskładkowania każdej umowy zlecenia. Zleceniobiorca, którego przychód był obecnie nieoskładkowany, będzie płacił z jej tytułu składki ZUS, a co za tym idzie – otrzyma mniejszą pensję na rękę. Wyższe też będą koszty po stronie zleceniodawcy.

W dalszej perspektywie jest dążenie do całkowitej likwidacji umów „śmieciowych” i utworzenie jednolitego „modelu kontraktu pracy”.

Uregulowanie pracy zdalnej w Kodeksie pracy

Dzięki programowi „Polski Ład” mają zostać uregulowane zasady pracy zdalnej. Przepisy dotyczące pracy zdalnej zastąpią obecne przepisy Kodeksu pracy o telepracy. Dzięki temu zapewnione mają zostać odpowiednie gwarancje ochrony pracownika wykonującego tę formę pracy.

Pracę będzie można świadczyć z dowolnego miejsca, wykorzystując sprzęt zapewniony przez pracodawcę. Pracownikom będzie przysługiwała dieta lub ryczałt na pokrycie kosztów pracy w domu, wypłacane przez pracodawcę. W przepisach uregulowana zostanie też kwestia bhp.

Zasady wykonywania pracy zdalnej będą określane w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i zakładowymi organizacjami zawodowymi, a jeżeli nie dojdzie do zawarcia takiego porozumienia albo u pracodawcy nie działają związki zawodowe – w regulaminie ustalonym przez pracodawcę.

Likwidacja luki w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn

Duże firmy mają być zobowiązane do tego, by – na żądanie pracownika – w ciągu 30 dni uzasadnić powód wypłacania określonego wynagrodzenia. Zatrudnieni mają mieć też prawo zażądać informacji o przeciętnych zarobkach osób płci przeciwnej, wykonujących takie same lub podobne obowiązki.

Ulga dla powracających z emigracji

Jednym z punktów Polskiego Ładu ma być wprowadzenie ulgi dla Polaków powracających z emigracji.

W 2022 i 2023 roku osoby takie będą uprawnione do wykazywania w zeznaniach podatkowych ulgi w kwocie po 50 000 zł rocznie.

Ulga dla ukrywających dochody za granicą

Według zapowiedzi ustawodawców powstanie specjalny program dla Polaków, którzy mają majątek lub ukryte dochody za granicą. Będą mogli wrócić z majątkiem i dochodami nieujawnionymi do tej pory przed urzędem skarbowym bez obaw o wszczęcie postępowań w sprawie unikania opodatkowania.

Ryczałt dla przychodów/dochodów zagranicznych przy zmianie rezydencji podatkowej

Jeśli nierezydent zdecyduje się przenieść swoją rezydencję podatkową do Polski, to od dochodów zagranicznych zapłaci stały ryczałt.

Zmiany i reformy podatkowe skierowane do biznesu

„Polski Ład” przewiduje również zmiany w obszarze podatku CIT i VAT. Nie są jeszcze znane dokładne szczegóły proponowanych rozwiązań. Najważniejsze zapowiedzi to:

– ulga na prototyp,
– ulga na automatyzację i robotyzację,
– rozszerzenie zakresu ulgi B+R oraz IP-BOX na kolejne etapy procesów,
– objęcie możliwością skorzystania z Podatku Estońskiego większej liczby firm,
– ulga podatkowa zmniejszająca koszty wejścia na giełdę (IPO),
– ulga konsolidacyjna,
– uproszczenia w zakresie cen transferowych,
– możliwość wprowadzenia grup podatkowych VAT,
– opcjonalne opodatkowanie instytucji finansowych.

Kiedy „Polski Ład” wejdzie w życie?

Projekty przepisów wprowadzających zmiany określane jako „Polski Ład” mają pojawić się na przełomie czerwca i lipca 2021 roku. Proces legislacyjny ma zakończyć się do listopada. Jeśli tak się stanie zmiany podatkowe można będzie wprowadzić od 1 stycznia 2022 roku.

Usługi księgowe
BRGS Biuro Rachunkowe Grzegorz Sasin
Warszawa (Praga)